Hoofdstuk 9: 5e Generatie
Willem Hertzog [32] en Maria Catharina Bruers [33]
Mathijs Coomans [48] en Maria Statius [49]
Op 16 juli 1723 werd in Heerlen Willem (Joannes Wilhelmus) Hertzogh [32] gedoopt als zoon van Casper Hertzogh [64] en Margerieth Vroomen. Hij wordt ook vermeld als Joannes Hertzog en als Willem Hartzog.
Op 27 januari 1703 werd in Elsloo Mathias, ook genoemd Mathijs Coomans (Keumans, Ceumans), zoon van Theodorus Ceumans en Maria Winckens, gedoopt. Hij werd landbouwer te Stein.
Op 9 september 1732 trouwde in Stein de 29-jarige Mathijs Coomans met Barbara Smeets. Van haar is niet bekend wanneer ze geboren is.
Hun kinderen waren:
1. Maria Comans, gedoopt 6 november 1733 in Stein. Zij werd spinster in de Steeg en trouwde 19 januari 1762 in Stein met Mighiel Bervoets (mulder in de Steeg in Stein) twee jaar nadat zij een tweeling kregen. Het gezin werd later nog uitgebreid met 3 zonen en 1 dochter. Maria stierf in 1804
2. Ida Coumans, gedoopt 10 april 1735 in Stein. Zij is vermoedelijk jong overleden, aangezien in 1743 opnieuw een dochter Ida werd genoemd
3. Franciscus Ceumans, gedoopt 15 mei 1737 in Stein. Hij werd doekmaker in de Kelderstraat en trouwde in 1774 in Stein met de uit Geleen afkomstige Liesbeth Nijsten. Zij kregen 4 zonen en 6 dochters, waarvan er drie binnen enkele dagen en twee op ca 20-jarige leeftijd stierven. Franciscus overleed in 1800
4. Henricus Ceumans, gedoopt 29 oktober 1939 in Stein. Hij werd doekmaker in de Kelderstraat (Op den Kelder) en trouwde 1 maart 1767 in Stein met Gertrudis op den Camp. Zij kregen 1 zoon en 2 dochters, waarvan er een binnen enkele dagen stierf. Henricus overleed 19 februari 1818
5. Theodorus Ceumans, gedoopt 9 oktober 1741 in Stein. Hij is wellicht dezelfde als Dirck Coumans, die doekmaker was, met de spinster Jennemarie Lemmens trouwde en 1 zoon kreeg.
6. Ida (Ceumans), gedoopt 17 augustus 1743 in Stein. Zij trouwde met Henricus Corvorst, hertrouwde met de ca 20 jaar jongere dagloner Mathijs Wijnen en woonde ca 1795 bij haar broer Henricus
7. Johanna (Ceumans), gedoopt 24 april 1750 in Stein
In 1740 brak ten gevolge van het overlijden van keizer Karel VI de Oostenrijkse Successieoorlog (1740/48) uit tussen:
1. Engeland en de Republiek steunden aartshertogin Maria Theresia van Oostenrijk, dochter van keizer Karel VI (tot 1745 alleen financiële ondersteuning).
2. Keurvorst Karel Albert van Beieren (de latere keizer Karel VII) maakte aanspraak op de keizerskroon.
3. De Pruisische koning Frederik de Grote maakte aanspraak op Silezië.
4. Ook Spanje en Frankrijk stelden territoriale eisen.
Hasselt, Stokkem en Maaseik werden het winterkwartier voor de Oostenrijkse troepen. Ten oosten van Maastricht en in Dalhem lagen eerst geallieerde troepen. Duitse hulptroepen trokken via Overmaas naar het westen om het Nederlands-Engelse leger te steunen en trokken later via dezelfde route weer terug.
De Pruisische koningen Frederik II de Grote (1740 - 1786) en Frederik Willem II (1786 - 1797) deden veel om de welvaart in het Pruisische deel van Overkwartier te verbeteren.
De Fransen veroverden in 1745 de Zuidelijke Nederlanden en vielen Zeeuws Vlaanderen binnen.
Koning George II van Engeland, die tevens keurvorst van Hannover was, legde een Hannoveraans garnizoen in Roermond.
In april 1748 belegerden de Fransen Maastricht. De Franse troepen lagen ten oosten van de stad en in Dalhem. Na 3 eken moest het Staatse garnizoen onder baron Aylva capituleren, ondanks de Oostenrijkse versterking van de bezetting.
In oktober werd de Vrede van Aken gesloten. De oude staatkundige toestand werd weer hersteld.
Na een bezetting van een half jaar werd Maastricht in februari 1749 weer ontruimd en het Staatse garnizoen keerde terug. Intussen hadden de Fransen de beroemde maquette van Maastricht vervaardigd.
In de jaren 1749 - 1750 was sprake van een kortstondige opleving van de Bokkerijdersprocessen, gevolgd door de 3e periode 1751 - 1774
Op 26 april 1750 stierf in Stein Barbara Smeets, echtgenote van Mathijs Koumans, twee dagen na de geboorte van haar zevende kind, Johanna.
Op 20 mei 1753 hertrouwde de 50-jarige weduwnaar Mathijs Coomans in Stein met Maria Sophia Statius, ook Maria Stassen genoemd (36 jaar), gedoopt op 12 december 1716 in Stein en dochter van Wilhelmus Statius en Sibilla Jorissen (Jeurissen).
Hun kinderen waren:
1. Wilhelmus Ceumans, gedoopt 11 februari 1754 in Stein. Waarschijnlijk dezelfde als de in 1780 overleden ongehuwde Wilhelmus Coumans
en de tweelingen:
2. Arnoldus, genoemd Eerken Ceumans (zie 1755) en
3. Theodorus Ceumans, gedoopt 21 november 1754 (of 1755?) in Stein (doopgetuigen Joannes Schepers, Antonius Beckers, Ida Ghijsen). Hij werd landbouwer Op de Berg en later aan het Houterend. Hij trouwde op ca 35-jarige leeftijd met de 16 jaar oude Anneken Smeets. Zij kregen drie zonen waarvan er twee na enkele dagen overleden. Hij hertrouwde op ca 57-jarige leeftijd met de dienstbode Anne Elisabeth van Mulken (27 jaar). Zij kregen vier dochters. In 1831 werd Theodorus opnieuw weduwnaar. Hij overleed in 1836
4. Petrus Ceumans, gedoopt 16 juni 1759 in Stein
5. Anna Keumans, gedoopt 10 maart 1761 in Stein
Op zondag 23 maart 1755 tegen vier uur in de morgen werd het huis van Peter Caspar Wetzels in de Cölver te Heerlen overvallen (= Coolhoven aan de Akerstraat, waar later het kerkhof kwam). Bij de overval was slechts een tiental Bokkerijders betrokken.
Achttien jaar (!) later, op 4 juni 1773 verklaarde Nicolaas Reumkens (alias Claas aan de Kook) op de pijnbank te Valkenburg dat o.a. Willem Hartzog, Peter Jabichs (alias Peterken uit den Uil), Willem Vroomen (alias Vortens Willem), Andriesken Cornée (Gorné) (alias het Leiendekkertje of der Ling) erbij waren.
NB: de familie Hertzogh woonde in den Uil (later Uilegats) en Caspar Hertzogh was getrouwd met Margaritha Vrohmen. Vortens Willem was dus waarschijnlijk Willem‟s grootvader, terwijl Barbara Jabichs en Catharina Gorne doopgetuigen waren voor Willem‟s zoon Caspar
Voordat Reumkens zijn verklaringen aflegde was hij urenlang gemarteld; na de territie, duimschroeven, linker en rechter scheenschroeven en stroppade werd hij aan de levensgevaarlijke dubbele stroppade opgehangen. Toen duurde het nog twee uur eer hij bekende.
Willem Hartzog was misschien ook betrokken bij de overval op het Panhuis in Wijnandsrade. De bewoner, Henrik Ritzen, ontdekte een paar weken na de overval zijn gestolen hoed in Wijck. De oude-klerenkoper zou de hoed hebben gekocht van een soldaat uit de Barakken in Maastricht. Dat ou Willem Hartzog uit Heerlen zin geweest. De verdachten werden pas 10 à 13 jaar later gegrepen, nadat Adolf Steins op de pijnbank van Herzogenrath in 1771 de namen van 50 complicen noemde.
Willem Hertzogh was in totaal 27 jaar soldaat in Hollandse dienst bij het Maastrichtse garnizoen. Hij werd 28 juni 1773 gearresteerd, na een lang proces (krijgsraad) tot de galg veroordeeld en op 6 maart 1776 opgehangen te Maastricht.
Ten gevolge van de alliantie tussen Oostenrijk en Frankrijk (1756) hadden de Oostenrijkse en Luikse delen van onze streken geen last meer van Franse troepen. Aangezien de Republiek zich neutraal opstelde gold hetzelfde voor de Staatse gebieden.
Dit gold echter niet voor het Oostenrijkse deel van het Overkwartier, waar een Oostenrijks en een Pruisisch gebied aan elkaar grensden (Zevenjarige Oorlog tussen Oostenrijk en Pruisen!).
In maart 1757 trokken Franse troepen naar het Oostenrijkse deel van het Overkwartier (Roermond) om van daar de Pruisen aan te vallen. De Republiek gaf (ondanks neutraliteit) toestemming om oorlogsmaterieel door Staats gebied te vervoeren.
Toen de Fransen het Rijnland binnentrokken, bezetten de Pruisen de onverdedigde stad Roermond, maar kort daarna trok hertog Ferdinand van Brunswijk zijn troepen terug naar Duitsland.
Mathijs Coomans, weduwnaar van Barbara Smeets en echtgenoot van Maria Sophia Statius, stierf op 6 mei 1780 in Stein, 77 jaar oud.
Maria Statius, weduwe van Mathijs Coomans, stierf op 9 december 1781 in Stein, 65 jaar oud.
Maria Catharina Hertzogh-Bruers (of Brouwers), echtgenote van Willem Hertzogh, overleed op 10 januari 1817 in Heerlen. Zij zou de weduwe zijn van Caspar Hertzogh, maar dit moet onjuist zijn, want Caspar was haar zoon. Aangezien Caspar in 1769 geboren werd moet ze vóór 1768 getrouwd zijn met Willem.